De Glorious Revolution: Een Opleving van Parlementarisme en een Troonstrijd Tussen Jacobus II en Willem III

Het jaar 1688 staat in de Britse geschiedenis bekend als het jaar van de Glorious Revolution, een gebeurtenis die niet alleen de Engelse monarchie voorgoed veranderde, maar ook een belangrijke impuls gaf aan de ontwikkeling van het parlementarisme. Deze omwenteling had zijn wortels in de conflicterende opvattingen over religie en macht tussen koning Jacobus II en zijn protestantse onderdanen.

Jacobus II was een devout katholiek die streefde naar absolute macht. Hij probeerde hervormingen door te voeren die de macht van de Anglicaanse Kerk zouden verminderen, wat grote weerstand opriep bij de meerderheid van de bevolking, die voornamelijk protestant was. De angst voor een heropleving van het katholicisme en een onderdrukking van hun religieuze vrijheden bracht de Engelse adel in actie.

Deze adellijke oppositie zocht steun bij Willem III van Oranje-Nassau, stadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Willem III, die getrouwd was met Mary Stuart, de protestantse dochter van Jacobus II, zag een kans om zijn eigen invloed te vergroten en tegelijkertijd de Engelse protestanten te beschermen tegen religieuze onderdrukking.

In november 1688 landde Willem III met een leger in Engeland. De landing van Willem III werd grotendeels goed ontvangen door de bevolking, die hoopte op een einde aan Jacobus’ autoritaire regime. Jacobus II, verlaten door veel van zijn aanhangers, vluchtte naar Frankrijk.

De Glorious Revolution leidde tot de “Bill of Rights” in 1689, een document dat de macht van de monarch beperkte en de rechten van het Parlement versterkte. De Bill of Rights stelde onder andere vast dat:

• De koning geen wetten mocht maken zonder instemming van het parlement
• Het parlement controle had over belastingen
• De koning geen staande leger mocht hebben in vredestijd zonder toestemming van het parlement
• Protestanten vrijheid hadden om hun religie te belijden

De Glorious Revolution was een keerpunt in de Engelse geschiedenis. Niet alleen betekende dit einde aan de absolute monarchie en de instauratie van een constitutionele monarchie, maar het gaf ook een krachtige impuls aan de ontwikkeling van parlementair democratie. De gebeurtenissen van 1688 hebben een blijvende invloed gehad op de Britse politieke cultuur en dienen als inspiratiebron voor democratische bewegingen over de hele wereld.

De Rol van Willem III

Willem III was een cruciale figuur in de Glorious Revolution. Zijn militaire leiderschap en diplomatieke vaardigheden waren essentieel voor de succesvolle afloop van de revolutie. Bovendien, als schoonzoon van Jacobus II, bezat hij een legitieme aanspraak op de Engelse troon.

Na de Glorious Revolution werd Willem III samen met Mary Stuart gekroond tot koning en koningin van Engeland. Hun gezamenlijke regering duurde tot 1702, toen Willem III overleed. Willem III wordt vaak gezien als de grondlegger van het moderne Britse parlementarisme. Zijn inzet voor religieuze tolerantie en zijn streven naar een evenwichtige verdeling van macht tussen de koning en het parlement hebben de weg geëffend voor een meer democratische samenleving.

De Nasleep van de Glorious Revolution

De Glorious Revolution had verregaande gevolgen voor Engeland en de rest van Europa.

Gevolg	Beschrijving
Beperking van Koninklijke Macht	De Bill of Rights beperkte de macht van de monarch en versterkte de rol van het Parlement.
Opkomst van het Parlementarisme	De Glorious Revolution markeerde de definitieve overwinning van het parlementarisme in Engeland.
Religieuze Tolerantie	De revolutionaire regering stelde religieuze tolerantie vast voor protestanten, waardoor einde kwam aan de religieuze vervolgingen die onder Jacobus II plaatsvonden.
Versterking van England’s positie in Europa	De Glorious Revolution leidde tot een periode van economische groei en militaire expansie voor Engeland.

De Glorious Revolution dient als een inspirerend voorbeeld van hoe geweldloze revoluties kunnen leiden tot grote politieke veranderingen. Het blijft een belangrijk moment in de geschiedenis van Engeland en heeft wereldwijd bijgedragen aan de ontwikkeling van democratische instituten.